Mấy hôm trước. tôi vào ECOMME GROUP - Cộng đồng eCommerce Việt Nam để viết bài: Cô vy ơi! Em đừng than vãn, kể khổ như kiểu ban ơn nữa được không? ( http://blognhansu.net.vn/?p=22436 ). Xong, thấy mình bị coi thường và xỉ vả bởi những CEO muốn nhân viên mang ơn mình quá. Tự nhiên tôi thấy mình giống như trong tình cảnh khoảng 9 năm trước. Lúc đó tôi chê sinh viên Ngoại thương và cũng bị ăn quả hành (Ra trường, lương dưới 1K$, SV FTU không làm? - http://blognhansu.net.vn/?p=1902 ). Đầu đuôi của việc lần này như sau:
Từ khi bắt đầu dịch bệnh, tôi thấy trên mạng dân tình bắt đầu rộ lên việc chia sẻ bài than vãn, kể khổ rồi cả đưa ra lời khuyên cho các CEO, DN về sự ảnh hưởng của dịch bệnh và cách thoát khỏi nó. Mọi việc tôi thấy bình thường mặc dù có chút không thích các bài viết khuyên nhân viên phải biết ơn tổ chức kiểu như sau:
Lâu rồi chưa viết, nhân một cuộc trò chuyện với một người bạn, có một chút trải lòng về công việc của một người làm nhân sự.
Hôm qua, có một anh bạn đồng nghiệp nhắn tin hỏi tôi rằng: mày ơi, tình hình Cô Vy cứ lẽo đẽo như thế này thì bên mày có ảnh hưởng gì không? Sếp tao bảo có thể phải tạm dừng một thời gian vì công ty không đủ chi phí trang trải nữa. Có khi bên tao nghỉ không lương hết, nhưng như thế là sai mà đúng không. TAO AM HIỂU LUẬT VÀ TAO CẦN CÔNG TY LÀM ĐÚNG LUẬT VỚI TAO.
Tôi chỉ có thể trả lời với anh bạn đó rằng: thử thách này không chỉ với công ty bạn mà còn là xu thế chung với cả thế giới. Bạn nghĩ khi phải đưa ra quyết định tạm dừng kinh doanh, sếp của bạn có còn mối ưu tư nào khác??? Luật lao động là để người lao động và người sử dụng lao động căn cứ mà thỏa thuận công việc với nhau. Đây hoàn toàn là mối quan hệ công sinh, hợp tác, không có mối quan hệ xin cho nào cả. Vì thế, bạn bảo bạn am hiểu luật và muốn công ty làm đúng luật với bạn - ok, bạn đúng - nhưng có vẻ như chưa được chính xác rồi.
Để tôi mạo muội chia sẻ vài điều bạn nhé:
1. Bạn đã đi làm được bao nhiêu năm? Trải qua bao nhiêu công ty? Trải qua bao nhiêu "ông sếp"? Bạn đã thử bao giờ bắt tay vào việc tạo ra công ăn việc làm và trả thu nhập cho người khác? Bạn đã bao giờ phải đau đáu nghĩ đến trách nhiệm là thu nhập của người lao động ấy là nguồn thu của cả một gia đình phía sau?
2. Nếu rủi như công ty của bạn có phải thực sự tạm dừng thì có thể bạn chỉ bị tạm ngắt thu nhập hoặc tệ hơn là mất việc. Ngày mai, ngày kia bạn có thể lại có một công việc mới khi mọi chuyện đã ổn hơn. Bạn đơn giản chỉ là quay gót bước đi còn những hệ lụy ở lại ai sẽ là người gánh?
3. "ông sếp" mà bạn thường hay càm ràm là khó tính, là không nghĩ cho quyền lợi của nhân viên thực ra đã phải thay bạn làm nhiều hơn những gì bạn có thể tưởng tượng. Bạn nghĩ doanh thu của công ty mà bạn được biết sẽ "vào túi" ông sếp của bạn, còn tiền lương cho nhân viên "có là bao nhiêu". Để tôi lại tính sơ sơ thế này thôi nhé:
+ Tiền thuê mặt bằng, chi phí nguyên liệu, chi phí truyền thông, chi phí lương, điện nước, internet, bhxh, thuế, chi phí quản lý.... đấy tạm thời vậy thôi đã, bạn có thể nhẩm tính được bao nhiêu rồi đúng không? Và còn rất nhiều những thứ khác âm thầm tiêu hao ngân sách bạn có nhìn thấy hoặc chỉ đơn giản nghĩ đó là tiền công ty trả thôi mà. Công sức và tâm huyết cả một đời người có khi cũng bốc hơi như vậy đấy bạn ạ.
4. Khi nhận được những chỉ thị như thế, bạn có nghĩ rằng: à mình nên làm như thế nào để tương trợ, cùng với công ty vượt qua khó khăn này, hoặc đơn giản hơn là thúc đẩy tinh thần nhân viên? Hay bạn ngay lập tức lo cho "nồi cơm" của mình, lo cho cái sự mất việc của mình và chẳng còn tâm trí đâu mà mảy may nghĩ đến công việc nữa.
Tôi đồng ý với bạn rằng áp dụng luật để bảo vệ quyền lợi của mình hoặc người lao động là đúng và chắc chắn nó luôn đúng. Nhưng bạn ơi, cuộc sống vốn không có khái niệm tuyệt đối, có những sự việc ở thời điểm này, ở thời đại này là phù hợp nhưng ở thời điểm khác, thời đại khác nó không còn phù hợp nữa. Chuyện đúng sai, vốn không phải phân định rạch ròi bằng một đường kẻ mà giữa nó còn lắm sự pha trộn khác nhau.
Thay vì lo lắng, hoang mang hoặc "sung" lên đòi hỏi quyền lợi cho bản thân mình, tôi chỉ đơn giản nghĩ rằng hãy cứ bình tĩnh và tin tưởng, biết ơn với những gì ta đang có. Những gì ta có được trong cuộc đời mình chẳng thể vạn sự đều ngẫu nhiên, vốn nó đều kết quả từ một nguyên nhân nào đó.
Hôm nay, tôi hơi lệch cán cân một chút, vì rằng làm nhân sự thì phải biết đứng giữa và hài hòa lợi ích của cả 2 bên. Nhưng thực ra nếu thấu đáo hơn cái sự mà bạn đang lo thật chưa thấm được với những điều mà sếp bạn đang trải, hoặc cả ngàn "ông sếp" ở ngoài kia cũng thế.
Điều cần nhất lúc này là đoàn kết cùng với nhau, phúc hưởng họa chia – hảo hán trước nay đều nói như thế. Có thể cả tôi và bạn chưa thể vươn đến 2 chữ Hảo hán nhưng tôi tin rằng những người làm nhân sự như chúng ta, ngay lúc này đây càng cần phải tỉnh táo, bình tâm và duy trì năng lượng lan tỏa cao nhất. Còn những chuyện khác, nhỏ thôi, đừng làm nó ồn ào làm gì bạn nhé.
Trên đây là góc nhìn hạn hẹp với quan điểm cá nhân nên mong rằng ai hữu duyên đọc được có thể đồng cảm hơn với quyết định của sếp mình trong hoàn cảnh này.
Love & gratitude.
Tuan Anh
Rồi thì nhiều bài kiểu như vậy, ngày xuất hiện càng nhiều. Cho đến tối hôm trước viết bài thì tôi lại tình cờ đọc được bài trên fb. Do 1 ai đó share. Tôi vào đọc thì không thấy có ý gì mới. Chỉ là than vãn kể khổ. Quay lại đọc kỹ hơn thì thấy có đoạn:
Tác giả của bài viết thì tôi không quen nhưng thấy có tích xanh trên FB. Ngẫm kỹ thì tôi cũng có đọc một số bài viết của tác giả. Khi đọc kỹ thì tôi thấy cái đoạn như trong ngoặc đỏ: “tôi không thể để họ chết đói (nhân viên) hoặc đi vào bế tắc cùng cực”. Sự khó chịu tích lũy từ trước về các bài kiểu kêu gọi nhân viên mang ơn công ty với cả CEO đến giờ bộc phát. Và tôi viết stt:
"Đọc đoạn này, thấy bản thân có chút khó chịu. Cứ như kiểu nhân viên họ nợ mấy ổng mấy bà. Tôi cầu cho mấy tổ chức có chủ kiểu này sập bớt để họ hiểu rằng không có họ người lao động vẫn sống tốt. Không biết khi có lãi thì họ có chia hết cho nhân viên không mà đến khi lỗ thì họ lại la làng đòi hỏi sự biết ơn của họ - những người mình đang cộng tác?
Với tôi thì tôi nói luôn với anh em: Tôi bỏ vốn làm ăn. Khi có vốn tôi thực hiện hoài bão của mình. Tôi mời anh em về làm cùng với mức thu nhập như thoả thuận. Lời tôi ăn, lỗ tôi chịu. Lỗ quá thì tôi đóng cửa đi làm thuê. Lúc đó tôi phá sản, anh mất thu nhập. Anh sẽ không bị sao còn tôi bị âm vốn. Nếu liều thì tôi mắc nợ. Anh em không phải chịu gì hay biết ơn gì với tôi cả. Chúng ta sòng phẳng. Nếu anh em muốn chia lãi? Ok bỏ vốn vào đây rồi chúng ta cùng: lời ăn lỗ chịu. Đừng chơi theo kiểu "lời đòi chia lãi, lỗ kể khổ đòi lại vốn". Chúng ta tư duy win - win, zậy thôi.
Ai có tư duy win - win thì về hợp tác với tôi - Cường Kinhcan24's Blog tại KC24 Group nhé. Đảm bảo sẽ không mè nheo hay kể công khi tổ chức lỗ cả. Cụ thể, tôi hi vọng sẽ có thêm đồng đội là:
– 1 bạn xây dựng cộng đồng/ marketing ( http://kc24.vn/?p=3985 )
– 1 bạn chăm sóc cộng động/ sale ( http://kc24.vn/?p=62 )
– 1 bạn phụng sự cộng đồng / HR - tư vấn ( http://kc24.vn/?p=3994 )
Chi tiết: http://kc24.vn/category/tuyen-dung/"
Sáng hôm sau, tôi nghĩ lại và thấy mình nên lên tiếng và viết một bài về vấn đề này. Tôi bỏ mất khoảng 3h để biết bài: Cô vy ơi! Em đừng than vãn, kể khổ như kiểu ban ơn nữa được không? ( http://blognhansu.net.vn/?p=22436 ). Tôi up lên mấy Group:
- Cộng đồng nhân sự HrShare
- Quản trị và Khởi nghiệp
- ECOMME GROUP - Cộng đồng eCommerce Việt Nam
- Cộng đồng Getfly CRM
- Và một số fanpage của tôi.
Ở chõ khác thì không thấy vấn đề gì. Nhưng với ECOMME GROUP - Cộng đồng eCommerce Việt Nam thì bắt đầu to chuyện. Tôi cảm giác mình bị coi thường và xỉ vả bởi những CEO muốn nhân viên mang ơn mình. Có lẽ họ không hiểu hoặc cố tình không hiểu bài tôi viết. Dưới đây là các comment của họ và đối đáp của tôi.
Tôi lại nhớ đến mấy vụ phốt mà tôi từng dính:
- Với Blackmoon - Trăng đen: Tôi đã bị Blackmoon Ngọc Long – truyền thông trắng đen chửi như thế nào ? ( http://blognhansu.net.vn/?p=8125 )
- Với Nguyễn Quang Đông - SME Hospital: Tôi lại được lên báo – SME Hospital và anh Nguyễn Quang Đông đã dành riêng cho tôi 1 bài ( http://blognhansu.net.vn/?p=14693 )
Số tôi nhọ nên lâu lâu dính phốt một lần. Haizzz
Trong các đoạn trao đổi ở trên thì có Vân Trắng là hiểu đúng ý tôi: Vu Huong Lan ban đầu e cũng nghĩ như c mới là win win, nhưng đọc kỹ lại bài và cmt ở trên của ảnh thì e hiểu ý ảnh là cty tuyển bất kỳ ng nv nào vào làm việc, cty trả lương để họ hoàn thành trách nhiệm và cv dc giao, ko liên quan việc cty có đang lỗ hay lãi hay khó khăn, vì rõ ràng dịch bệnh là yếu tố khách quan, ko phải lỗi của nv, nv ko có việc để làm trg thời điểm này ko hề tại họ, nên việc họ nhận dc lương 100% là dĩ nhiên, là việc mà dn phải làm chứ ko phải kiểu mindset cty trả lương đủ là cty đang cố gắng cưu mang nv, nv nên biết ơn lại. Dn nào cố gắng trả đủ là đang làm đúng nghĩa vụ, ko phải sự ban ơn, dn nào ko trả đủ chính là đang ko fair vs nv, nv mới là ng cần cảm thông cho ng làm chủ, nhưng ko có nghĩa là họ cần biết ơn với việc ng chủ đã cố gắng trả đủ hoặc ko đủ tháng lương của họ. Cho nên câu cuối cho nv nghỉ vẫn trả lương 100% là make sense vs quan điểm win win của a. Nhưng cái sai lớn nhất của bài viết này là tự suy diễn và áp cảm nhận chủ quan từ câu của nữ CEO “tôi ko thể để họ chết đói hoặc đi vào bế tắc” thành việc “hàm ý nhắc nhở nv cần phải biết ơn”. E nghĩ chủ dn vì nhận thức dc việc họ phải trả lương vì nghĩa vụ (theo win win), vì nv ko hề có tội tình gì vs mùa dịch mà phải chịu cảnh ko đủ/ ko có lương/ bế tắc/ chết đói, nên họ mới phải đau đáu xoay sở và than vãn như vậy. Than vậy đâu có nghĩa họ muốn nhắc nhở nv phải biết ơn??? Nên e cảm thấy a đang hơi bị nhạy cảm với các câu nói đó rồi. Rất chủ quan.
Nguyễn Hùng Cường: Bạn tư duy chuẩn quá. Mình đi làm tư vấn nên hay nhạy cảm với ngôn từ, hành vi và biểu cảm. Đôi khi vấn đề nó nằm sâu trong một câu nói nào đó mà chúng ta chỉ có mờ mờ biết ở ngoài. Và nhiệm vụ của Cường là đi vào tận cùng để sửa lỗi.
Up lên đây để lưu lại và để cả nhà cùng đọc cho vui qua mùa cô Vy. Hình như vì bài này mà sáng nay tôi liên tục bị checkpoint (FB báo là có người đăng nhập tài khoản của tôi). Việc liên tục bị làm tôi chụp mãi mới hết các comment.
Nguyễn Hùng Cường | kinhcan24
HRM Consultant/ HRM blogger/ KM at blognhansu.net.vn
