Trong kỷ nguyên HR 4.0, tất cả các quy trình sắp xếp, theo dõi và chấm điểm trong đánh giá năng lực đều phải theo sát bộ khung với tiêu chí rõ ràng. Trong đó, ASK là mô hình đánh giá chuẩn quốc tế được sử dụng phổ biến hiện nay. Cùng Blognhansu tìm hiểu rõ hơn về mô hình ASK nhé!
1. Mô hình ASK là gì?
ASK là viết tắt của Attitude - Skill - Knowledge, là mô hình tiêu chuẩn nghề nghiệp được sử dụng phổ biến nhất trên thế giới. Từ những ý tưởng nền tảng của Benjamin Bloom (1956), mô hình ASK nay đã được chuẩn hóa thành một công cụ đánh giá năng lực nhân sự, gồm 3 nhóm chính:
- Knowledge (Kiến thức): thuộc về năng lực tư duy, là hiểu biết của mỗi cá nhân có được sau quá trình giáo dục - đào tạo, đọc hiểu phân tích và ứng dụng. Ví dụ: kiến thức chuyên môn, trình độ ngoại ngữ, trình độ tin học, …
- Skill (Kỹ năng): thuộc về kỹ năng thao tác, là khả năng biến kiến thức có được thành hành động, hành vi cụ thể trong quá trình làm việc của cá nhân. Ví dụ: kỹ năng quản trị rủi ro, kỹ năng tạo sự ảnh hưởng, …
- Attitude (Thái độ/Phẩm chất): thuộc về phạm vi tình cảm, cảm xúc, là cách cá nhân tiếp nhận và phản ứng lại với thực tế, cũng như thể hiện thái độ và động cơ với công việc. Ví dụ: nhiệt huyết, trung thực, kiên trì, …
Mỗi nhóm trong mô hình ASK là một nhóm yêu cầu mà doanh nghiệp đặt ra cho cá nhân để hoàn thành vị trí công việc cụ thể.
Thông thường, tổ chức sẽ có một bộ từ điển năng lực được xây dựng theo mô hình ASK với danh sách những tiêu chuẩn năng lực chung, phù hợp với văn hoá và yêu cầu phát triển chung. Tiếp đó, với mỗi vị trí công việc đặc thù, doanh nghiệp sẽ lựa chọn ra một số kiến thức - kỹ năng - thái độ có liên quan nhất để thiết lập khung năng lực cụ thể.
2. Tầm quan trọng của mô hình ASK đối với nhân sự và doanh nghiệp
2.1 Mô hình ASK với các đối tượng nhân sự
Mô hình ASK thường được áp dụng với 2 đối tượng nhân sự: ứng viên tuyển dụng và nhân viên trong doanh nghiệp.
- Đối với ứng viên tuyển dụng, bạn có thể dựa vào mô hình này để chọn lọc người có chuyên môn phù hợp với vị trí tuyển dụng. Ngoài ra, những yếu tố về thái độ và kỹ năng phục vụ cho nghề nghiệp cũng là yếu tố đánh giá xếp hạng của ứng viên trong danh sách tuyển dụng của doanh nghiệp.
- Đối với nhân viên, mô hình đánh giá ASK có ý nghĩa quan trọng giúp doanh nghiệp có thể phân loại cấp độ nhân viên theo trình độ, theo kỹ năng hay theo thái độ. Từ đó, đưa ra những quyết định sáng suốt trong quản lý, quyết định bổ nhiệm phân chia công việc, khen thưởng, phê bình, …
2.2 Vai trò của mô hình ASK với doanh nghiệp và nhân sự
2.2.1 Đối với doanh nghiệp
Khi chưa được tiếp cận với mô hình ASK, doanh nghiệp thường lơ là và chủ quan trong việc đánh giá thực lực của ứng viên, nhân viên. Theo đó là không có một quy trình onboarding và đào tạo nội bộ chuẩn hóa. Nhưng giờ đây, với sự định hướng và các chỉ tiêu rõ ràng của mô hình ASK, doanh nghiệp có thể dễ dàng triển khai hàng loạt quy trình trong quản trị nhân sự.
* Mô hình ASK giúp sàng lọc ứng viên khi tuyển dụng
Trong mô hình ASK có một hay một số kiến thức/kỹ năng/thái độ được coi là bắt buộc đối với vị trí tuyển dụng. Sàng lọc CV chính là bước đầu tiên mà ASK giúp doanh nghiệp.
Bộ phận nhân sự sẽ thống nhất để xây dựng khung năng lực cho từng vị trí tuyển dụng, bao gồm: tên vị trí, bản mô tả công việc, năng lực, biểu hiện hành vi, … Khi CV của ứng viên đến, hãy duyệt chúng dựa trên cơ sở khung năng lực đã xây dựng.
Doanh nghiệp sẽ rút gọn được thời gian và quy trình phỏng vấn ở các vòng sau. Đồng thời, không bị bỏ lỡ các ứng viên trông hồ sơ có vẻ đơn giản nhưng lại đáp ứng được yêu cầu công việc.
* Mô hình ASK giúp đánh giá ứng viên khi phỏng vấn
Nếu đã có một mô hình ASK để sàng lọc ứng viên, bạn nên tận dụng nó làm tiêu chí đánh giá trong vòng phỏng vấn. Trong quy trình này, hãy chú ý làm rõ hơn về biểu hiện hành vi và mức độ đạt điểm của từng kiến thức/kỹ năng/thái độ trong khung năng lực từng vị trí. Thông thường, mỗi năng lực sẽ bao gồm 5 mức biểu hiện hành vi từ 1-5 tương ứng với các cấp độ: cơ bản, trung bình khá, khá, tốt, và rất tốt.
Bộ phận nhân sự càng thể hiện chi tiết về từng mức độ này thì ứng viên càng được đánh giá sát với thực tế. Số điểm cho ứng viên thường được xếp từ 1 đến 5, có thể bao gồm các điểm lẻ.
Quy trình đánh giá theo mô hình ASK giúp chuẩn hoá việc tuyển dụng của doanh nghiệp theo chuẩn quốc tế. Càng hữu ích hơn nữa với doanh nghiệp đang trên đà tăng trưởng nóng hoặc muốn tiếp cận các ứng viên nước ngoài.
* Mô hình ASK giúp đánh giá nhân viên trong doanh nghiệp
Bạn hoàn toàn có thể sử dụng mô hình ASK dùng trong phỏng vấn để chấm điểm lại cho nhân viên. Bên cạnh đó là cách họ đã thay đổi để đáp ứng tốt hơn yêu cầu công việc.
Một số doanh nghiệp coi mô hình ASK là “xương sống” cho thang bậc lương của nhân viên. Hiểu đơn giản, nhân viên càng đạt điểm cao khi đánh giá bằng khung năng lực thì càng có mức lương cao và lộ trình thăng tiến tốt hơn.
* Mô trình ASK giúp xây dựng lộ trình onboarding và đào tạo nội bộ doanh nghiệp
Bộ phận nhân sự cần dựa vào đâu để xây dựng một lộ trình onboarding hiệu quả cho nhân viên mới? Mô hình ASK chính là những năng lực tiêu biểu mà bộ phận nhân sự chờ đợi ở nhân sự trong doanh nghiệp.
Để nhân viên mới cũng nắm được yêu cầu công việc, sẽ rất phù hợp nếu bạn dùng luôn những kiến thức/kỹ năng/thái độ đó làm nội dung giáo án để onboarding nhân viên mới. Hơn thế, quy trình đào tạo nội bộ cũng cần mục đích cụ thể giúp cá nhân tiến gần hơn tới chân viên nhân viên lý tưởng.
2.2.2 Đối với nhân sự
Theo khảo sát về năng lực của Hiệp hội quản lý nguồn nhân lực thế giới (SHRM), 93% trong số 500 Giám đốc điều hành cấp C được khảo sát cho biết, các mô hình đánh giá năng lực rất quan trọng đối với hiệu suất của công ty. Các chuyên gia cũng nhận định: thành công trong công tác quản trị nhân sự là do các tổ chức có mô hình ASK được xác định rõ ràng.
* Định lượng khoảng cách của kỹ năng nhân sự
Những quyết định của nhà lãnh đạo sẽ định hướng tương lai của công ty. Vậy nên, ASK là phương pháp quản lý nhân sự hiệu quả. Mô hình ASK giúp bạn đưa ra dữ liệu đánh giá năng lực và phân tích khoảng cách kỹ năng của nhân sự. Từ đó, có thể đưa ra những quyết định sáng suốt, tự tin điều hướng và phân bổ công việc, con người phù hợp.
* Cải tiến và phát triển
Các nhận thức về xu hướng, kỹ năng mới là cực kỳ quan trọng. Vậy nên, mô hình ASK chính là quyết định đến năng lực của cá nhân nói riêng và doanh nghiệp nói chung.
Kinh doanh là tập trung tái tạo kỹ năng, đánh giá năng lực phù hợp với vị trí và định hướng tương lai. Mô hình đánh giá ASK sẽ cung cấp bức tranh năng lực được cập nhật liên tục. Điều này giúp doanh nghiệp xây dựng được một hệ thống quản lý nguồn nhân lực hiệu quả.
Xây dựng mô hình ASK là điều cần thiết cho doanh nghiệp. Nó giúp thúc đẩy hiệu suất làm việc của nhân viên, tinh gọn bộ máy nhân sự và cải tiến quy trình làm việc.
Lời kết,
Trên đây là những thông tin cơ bản về ASK - mô hình năng lực được sử dụng phổ biến trong quản trị nhân sự cho doanh nghiệp. Mong rằng bạn sẽ có cái nhìn cụ thể hơn về mô hình ASK, nhất là khi bạn là nhà tuyển dụng, lãnh đạo của tổ chức.
