Đã bao giờ bạn từng cảm nhận như tôi rằng: hình như các công việc của Nhân sự không có tính liên kết? Mỗi 1 mảng là 1 sự độc lập. Độc lập 1 cách tương đối. Và ai phụ trách mảng nào thì biết mảng đó. Thằng làm đào tạo thì chỉ biết về đào tạo và những cái liên quan đến nó. Còn thằng làm bảo hiểm thì chỉ biết những thứ về bảo hiểm. Hoặc nếu như có sự liên kết, hẳn bạn sẽ cảm nhận thấy sự lỏng lẻo của nó. Thời điểm tôi cảm nhận thấy các công việc có sự liên kết đó là lúc tôi lụi hụi nhập các số liệu đào tạo vào phần mềm quản trị nhân sự để nó có thể xuất ra 1 bảng excel dày đặc các cột là các trường lưu. Và một thời điểm nữa tôi thấy được sự liên kết là lúc tôi làm báo cáo tình hình nhân sự cho sếp. Cảm nhận như thế nhưng tôi tin rằng các công việc của Nhân sự có sự liên kết. Đôi khi là một liên kết mạnh nhất trong các nghề. Vấn đề là tôi chưa đủ kiến thức để hệ thống nó. Và tôi đi tìm sự liên kết.

Tôi luôn là người may mắn. May mắn vì những nỗ lực của tôi thường có 1 kết quả nào đó. Hôm nay nhân lúc trông bánh trưng và viết slide hướng dẫn xây dựng từ điển năng lực đầu tôi lóe lên 1 sợi dây liên kết và hình như nó là câu trả lời cho băn khoăn của tôi. Cũng giống như trong bài viết của tôi về chữ Nhẫn, tôi tự thấy mình là thằng với trí tuệ khiêm tốn nên không dễ dàng ngộ ra được 1 cái gì đó. Vì vậy nếu bạn đọc đến đây rồi chợt nghĩ "thế mà không biết à?" thì đó là bạn thực giỏi và mong bạn đọc tiếp để xem cái tôi ngộ ra có đúng như cái bạn nghĩ ? Nếu đúng thì may cho tôi quá còn nếu không thì liệu nó là đúng hay là sai?

Tôi đã từng khoe rằng tôi có được tham gia khá nhiều dự án về nhân sự của công ty như: Lựa chọn cán bộ nguồn, lộ trình công danh, từ điển năng lực, hệ thống quản lý nguồn lực, xây dựng hệ thống tạo động lực ... Nhờ có sự tham gia các dự án này tôi có được cơ hội tiếp xúc với những người giỏi ở nhiều lĩnh vực và độ tuổi. Hơn nữa tôi còn được tiếp xúc với các tài liệu tham khảo của họ. Mỗi người có một hệ thống tài liệu riêng. Và với thói quen tự hệ thống kiến thức bản thân, đưa nó ra thành những tri thức có thể tiếp xúc được (các slide đào tạo, các bài viết, nhật ký , hình ảnh ...), có những lúc tôi tưởng như mình đã nhìn thấy mối liên kết đó. Có lúc tôi ngộ nhận rằng Động lực (motivation) chính là sợ dây liên kết các hoạt động nhân sự. Động lực là một thứ gì đó rộng và bao quát hết các vấn đề của nhân sự từ chính sách tuyển dụng như thế nào cho đúng người đúng việc thủ đẩy anh em hứng khởi làm việc cho đến lộ trình công danh cho nhân viên. Các hoạt động nhân sự để thúc đẩy, tạo động lực cho nhân viên làm việc. (Bạn xem thêm loạt bài về các công việc phòng nhân sự tại đây). Đúng nhưng tôi cảm thẩy chưa thỏa mãn. Vẫn có cái gì đó khúc mắc.

Tôi băn khoăn và tôi tiếp tục đi tìm. Với những mối quan hệ khá rộng trong cả nước, tôi lại có cái cơ hội được tiếp xúc với khá nhiều quy trình nhân sự của các công ty trong các địa phương và các lĩnh vực. Quy trình của ngân hàng, công ty đào tạo, công ty tin học, công ty thép, công ty du lịch ... Mỗi 1 công ty là một quy trình riêng. Tôi lại tổng hợp ra 1 quy trình lớn – 1 vòng đời của nhân viên trong công ty. À đây rồi, thì ra các hoạt động nhân sự là để thúc đẩy cái gọi là hoạt động sống của công ty. Hay thúc đẩy hỗ trợ nhân viên làm việc trong vòng đời của họ tại công ty. Mời bạn xem các bài viết về tổng thể lý thuyết nhân sự để biết rõ hơn.

Có vẻ như 2 điều tôi nói ở trên (động lực, vòng đời nhân viên) là 2 cái nhìn khác nhau để liên kết các hoạt động nhân sự. Tôi vẫn chưa thỏa mãn vì 2 cái nhìn này vẫn còn trừu tượng. Cần một cái gì đó dễ hiểu hơn dễ hình dung hơn và dễ tưởng tượng hơn. Hôm nay, nhân lúc "trông bánh chưng chờ trời sáng" – nhà tôi vẫn vậy, bao năm vẫn giữ cái nếp nấu bánh chưng, tôi tranh thủ mang máy lên vừa ngồi trông vừa viết lại mấy cái slide hướng dẫn xây dựng từ điển năng lực và lộ trình công danh. Viết đến phần năng lực lõi, đầu óc tôi liền liên kết với những băn khoăn ấp ủ trên. Bạn biết không tôi đã tìm được cách hình tượng hóa các vấn đề, công việc của nhân sự. Nào chúng ta hãy ví công ty như 1 cơ thể sống thì:

Năng lực lõi là : gen
Từ điển năng lực là: tủy sống
Vòng đời làm việc của nhân viên trong công ty là: xương cốt
Quy trình làm việc (tuyển dụng, đào tạo ... ) là : mạch máu
Các chính sách nhân sự là: máu
Các hoạt động nhân sự (tuyển dụng, đào tạo ...): là các cơ quan

Vâng hãy coi công ty như 1 cơ thể sống như tôi đã từng viết ở những bài trước đây. Năng lực lõi sẽ xác định được "chất" và "hình" của công ty. Vòng đời làm việc của nhân viên hay các hoạt động của nhân viên như là xương cốt nâng đỡ toàn bộ cơ thể. Các hoạt động nhân sự (tuyển dụng, đào tạo ... ) là các cơ quan như phổi, thịt, da ... Quy trình làm việc là mạch máu và các chính sách nhân sự là máu đi nuôi toàn bộ cơ thể. Hệ thống chính sách tốt như những hồng cầu, bạch cầu cần mẫn mang năng lượng đi nuôi toàn bộ cơ thể và từ đó nuôi dưỡng sự sống cho toàn bộ công ty.

Hãy hình dung, kinh doanh như những đốt xương của bàn tay. Các đốt xương này được bao bọc bởi thịt và da là môi trường làm việc, mô tả công việc, hướng dẫn công việc tạo thành bàn tay. Bàn tay đó xúc cơm (lợi nhuận) vào miệng (kế toán). Miệng sẽ nhai miếng cơm (tính toán chứng từ) đó rồi đưa xuống dạ dày. Dạ dày sẽ tiêu hóa và quyết định xem bao nhiêu phần miếng cơm đó để dành cho sự phát triển toàn công ty, bao nhiêu phần dành cho duy trì sức sống các bộ phận. Lúc này, các chính sách nhân sự sẽ tiến vào mang các năng lượng này đi và đưa đến các bộ phận. Đó chính là sự liên kết các hoạt động nhân sự.

Tôi đã từng đọc 1 bài viết của saga.vn được đăng trên diễn đàn lãnh đạo ví rằng văn hóa giống như xương sống của công ty. Nói thế đúng nhưng theo tôi thì xương cốt công ty chính là chu trình làm hay các hoạt động của nhân viên trong công ty. Khi nói đến loãng xương thì có đó chính là việc thiếu nhân lực cho hoạt động nào đó. Như ví dụ ở trên, nếu xương bàn tay bị loãng tức là thiếu nhân viên kinh doanh thì xương bàn tay có thể sẽ dễ bị gãy.

Chuyện kể rằng, có một thời, dân FPT tự hào khoe rằng họ có một bộ từ điển năng lực và có FPT GEN. Việc đào tạo và phát triển nhân sự theo xu hướng trọng tâm trên cơ sở năng lực cốt lõi là một xu hướng quản lý nhân sự hiện đại đã được áp dụng ở nhiều nơi trên thế giới. Rất nhiều công ty lớn trên thế giới đã xây dựng khung năng lực cốt lõi của công ty mình để định hướng cho các hoạt động nhân sự của họ, như Microsoft, HP, WHO… Đi cùng với xu hướng hiện đại, bộ năng lực cốt lõi của FPT đang được hoàn chỉnh để định hướng cho các hoạt động đào tạo và phát triển nguồn nhân lực công ty.

Rồi Elcom cũng xây dựng một bộ từ điển năng lực: Đầu tháng 8/2008 dự án "Xây dựng từ điển năng lực" do Elcom phối hợp với công ty tư vấn EduViet đã chính thức được đưa vào triển khai tại Elcom. Đây được coi là dự án quan trọng trong chiến lược phát triển nhân sự của Công ty. Mục tiêu của dự án là xác định khung năng lực chuẩn của từng vị trí, trên cơ sở đó thiết lập lộ trình phát triển nhân viên; xây dựng hệ thống đãi ngộ và thu nhập xứng đáng; định hướng đào tạo và phát triển nguồn nhân lực; tạo lập hệ thống đánh giá nhân viên chính xác, công bằng và hiệu quả... Từ điển năng lực là cẩm nang hữu ích, vạch ra kế hoạch phát triển của mỗi cá nhân và giúp họ có thể chủ động trong công việc của mình. Dựa vào hệ thống đánh giá, mỗi CBNV Elcom có thể xác định được vị trí công việc và mức lương, thưởng, phúc lợi xứng đáng với năng lực cá nhân mình, đồng thời nhà tuyển dụng cũng dễ dàng đánh giá được chính xác, đầy đủ khả năng của người lao động và tôn vinh các cá nhân xuất sắc.

...

Không biết bao giờ công ty bạn sẽ xây dựng hệ thống tủy sống cho Nhân sự công ty mình? Nếu các bạn đang có ý định thì mong rằng các bạn cho tôi cái cơ hội cùng tham gia. Hy vọng với những kiến thức cùng kinh nghiệm thực tế, tôi sẽ giúp được phần nào.