Sinh viên học trái ngành, có định hướng sẽ theo mảng HCNS cần làm gì?

Bạn đang là sinh viên. Một ngày đẹp trời, bạn vô tình nhìn thấy các bạn học Quản trị nhân lực, hoặc đi thực tập bạn thấy các anh chị trong phòng HCNS làm mấy việc mà bạn thấy thú vị. Ngẫm lại bản thân, bạn nghĩ mình hợp với nghề. Thế là bạn lên trên mạng rồi viết bài hỏi han:

"Dạ chào anh chị ạ. Em hiện đang là sinh viên năm 4, có định hướng sẽ theo mảng Hành chính nhân sự (HCNS). Do em học trái ngành nên cơ hội cạnh tranh có lẽ sẽ không cao so với các bạn học đúng ngành, nên em đang muốn học thêm các chứng chỉ và các kỹ năng liên quan ở mảng HCNS để có thể hoàn thiện bản thân hơn trước khi bước vào thị trường lao động. Anh chị có thể giới thiệu và tư vấn cho em một số chứng chỉ và kỹ năng cần thiết của mảng HCNS không ạ. Em cảm ơn rất nhiều ạ".

Cũng thật lâu tôi không viết điều gì cho các bạn sinh viên. Sở dĩ tôi không làm những việc này có thể là:
- Do tôi đã già. Tôi giờ đã qua cái độ tuổi 30 - độ tuổi với ham muốn được khẳng định, muốn được thay đổi hay góp ý cho ai đó. Nếu để ý, bạn sẽ thấy những người ở độ tuổi 30 thường hay thích dạy đời, nói những lời đạo lý. Và họ thường đứng ở đỉnh ngọn đồi "vô tri" (không biết những gì mình không biết). Tôi ngày xưa cũng vậy, cũng đạo lý, cũng dạy đời. Sau chục năm từ cái thời điểm bước vào tuổi 30, tôi đã trải nghiệm hơn, tôi đã bớt cái ham muốn đó. Tôi biết có nhiều thứ tôi không biết. Thỉnh thoảng tôi hứng lên cho ai đó lời khuyên khi họ chưa hỏi xin và sau tôi áy náy vì điều đó.
- Do các bạn sinh viên thường sẽ không tìm lời khuyên của những người cách họ quá nhiều tuổi. Khoảng cách tuổi tác, kinh nghiệm dẫn tới nhiều khi các bạn không hiểu được tôi đang nói cái gì. Đúng thế. Có ai mới 20 tuổi đầu có thể hiểu được "ngọn đồi vô tri", "PDCA", "KPI"... Và cũng chính khoảng cách tạo ra áp lực không nói chuyện được một cách suôn sẻ. Tôi giờ chỉ quan tâm tới Quản trị nhân sự và chính trị, kinh tế. Còn các bạn thì âm nhạc, nhảy nhót, vui chơi. Vậy thì tìm đâu ra được điểm chung cơ chứ.
- Cuối cùng, do tôi cũng không có nhiều trải nghiệm cuộc sống để chia sẻ. Xét trên góc độ đi làm thuê, khi nhìn vào profile của tôi bạn sẽ thấy tôi chỉ có 1 năm làm Đào tạo cho 1 đơn vị công nghệ thông tin có quy mô khoảng 200 nhân viên, doanh thu khoảng 1000 tỷ, còn lại làm ở đơn vị nhỏ. Trên góc độ điều hành và khởi nghiệp (CEO), tôi cũng chỉ có 1 công ty nho nhỏ với doanh thu bé tẹo. Trên góc độ tư vấn thì tôi có chút tự hào hơn khi trải nghiệm của mình khá đầy đặn (tư vấn được > 40 công ty, quy mô đối tác từ khởi nghiệp cho đến hơn nghìn tỷ ở nhiều lĩnh vực; xuất bản được 7 cuốn sách; đào tạo cũng được hơn 1000 học viên) nhưng vẫn thấy mình còn phải học nhiều.

Dù biết mình còn nhiều điều cần cải thiện, nhưng do bạn sinh viên đã đăng dàn hỏi nên tôi cũng đôi lời góp ý dựa trên bối cảnh của bản thân.

1. Là một người dạy học, dĩ nhiên là tôi sẽ giới thiệu cho bạn khóa học tôi tâm huyết đó là dự án đào tạo cộng đồng về QTNS tổng thể, bình dân học vụ phi lợi nhuận "Giải mã Nhân sự". Khóa này do tôi cùng anh chị em trong cộng đồng "đẻ ra". Nó rất hợp với những ai muốn có cái nhìn tổng thể về QTNS. Như bạn sinh viên trong tình huống thì càng nên đi học. Chi tiết về dự án:
– Giới thiệu tổng thể: http://hrshare.edu.vn/giaima/
– Kêu gọi ủng hộ góp vốn mở dự án: hrshare.edu.vn/unghogiaima/
– Website thông tin hoạt động dự án: http://hrshare.edu.vn/category/giai-ma/
– Fanpage dự án: https://www.facebook.com/giaimanghenhansu
– Các câu hỏi về dự án: http://hrshare.edu.vn/?p=174
- Sao khóa Offline lại có chi phí bằng khóa online: http://hrshare.edu.vn/?p=242

2. Giới thiệu xong khoá học, trước khi đọc tiếp, bạn làm trắc nghiệm DISC để biết bản thân có tính cách gì? Tính cách có phù hợp với nghề nhân sự không. Nếu không trắc nghiệm DISC, bạn có thể dùng MBTI cũng được.

3. Tiếp đến, nếu thấy bản thân hợp nghề, bạn hãy làm theo những gì tôi đã khuyên cho 1 bạn sinh viên năm 3 (lúc này tôi 30 tuổi). Chi tiết ở bài: "Sinh viên năm 3 của trường Học viện Hành chính Quốc gia nên làm gì ?". Tức nếu còn thời gian (sau khi đi làm và đi học) thì bạn tham gia thêm mấy khóa học này của tôi.
- Khóa học hướng dẫn ứng tuyển và xin việc thành công: daotaonhansu.net/xinviec
- Khóa học hướng dẫn thực tập: daotaonhansu.net/thuctap
- Khóa học hướng dẫn nghề Nhân sự cơ bản: www.nghenhansu.net
Các khóa học này tôi tin là hữu ích vì nó viết ra từ những kinh nghiệm của tôi (sau 7 năm đi làm). Những nội dung trong các khóa học ở trên chính hướng dẫn của tôi để các bạn sinh viên nâng cao kỹ năng làm việc chuyên nghiệp.

4. Cùng với đó là hoàn thành "18 việc nên làm và hoàn thành trong một năm dành cho sinh viên Nhân sự năm cuối":
- 1. Lập tài khoản linkedin và adfriend 500 người bạn làm HR trên đó.
- 2. Tham gia vào ít nhất 3 nhóm HR trên facebook và Linkedin
- 3. Tham gia vào ít nhất 3 buổi offline của cộng đồng HR.
- 4. Lập blog về Nhân sự và có 12 bài viết.
- 5. Rèn luyện và thành thạo các kỹ năng làm việc chuyên nghiệp (10 kỹ năng)
- 6. Tham gia ít nhất 1 câu lạc bộ về Nhân sự cho sinh viên hoặc 1 câu lạc bộ khác nhưng ở vị trí Nhân sự.
- 7. Lập 1 fanpage và kiếm 500 like.
- 8. Xây dựng cho mình 1 bộ quy trình về HR
- 9. Đọc quyển never eat a lone (đừng bao giờ đi ăn 1 mình).
- 10. Viết 1 slide đào tạo về luật lao động.
- 11. Đi thực tập thật sự 3 tháng
- 12. Lấy 1 chứng chỉ về nghề HR
- 13. Tạo 1 clip trao đổi về nghề HR và up lên youtube (tiktok cũng được)
- 14. Đọc và viết lại suy nghĩ của mình về 1 quyển sách Nhân sự

Lưu ý đặc biệt:
- 15. Làm cho mình được 10 anh chị trong lĩnh vực Nhân sự biết và nhớ tên.
- 16. Xác định được rõ điều gì làm cho mình trở nên khác biệt với mọi người.
- 17. Tốt nghiệp và đạt điểm xuất sắc với những môn liên quan đến nghề.
- 18. Lấy được 1 chứng chỉ ngoại ngữ - Ai muốn lương cao thì bắt buộc phải hoàn thành điều này.
18 hoạt động này giống như việc bạn đang xây dựng thương hiệu cá nhân và nâng cấp kiến thức cũng như mối quan hệ của bản thân trong nghề. Hoàn thành xong, bạn sẽ tự tin và thấy nhiều cơ hội nghề hơn.

5. Khi thực hiện lời khuyên 4 và 3, nếu rảnh thì bạn đọc bài này để biết lội trình phát triển của nghề Quản trị nhân sự ("Lộ trình phát Nghề Quản trị Nhân sự (HR) phù hợp bối cảnh Việt Nam"). Chúng ta có mấy hướng:
- Hướng đi 1: Phát triển trở thành những người làm Quản trị nhân sự nội bộ. Chúng ta sẽ bắt đầu từ vị trí thực tập hoặc học việc. Sau chúng ta sẽ vào vị trí nhân sự tổng hợp. Ở vị trí này ta cần phải làm nhiều việc. Rồi như tôi viết ở trên chúng ta sẽ hướng sang làm chuyên môn hóa. Từ vị trí chuyên viên nào đó trong lĩnh vực QTNS, nếu chịu khó học hỏi nâng cao tay nghề cộng với cơ hội (nội bộ hoặc thị trường), chúng ta sẽ được thăng tiến lên làm trưởng một trong các bộ phận sau như Tuyển dụng, Đào tạo hoặc Quan hệ lao động... Nếu tốt đẹp nữa chúng ta sẽ lên phó phòng Nhân sự. Sau đó chúng ta sẽ phát triển lên vị trí trưởng phòng nhân sự. Đích cuối cùng là giám đốc Nhân sự.
Phần mềm HRM
- Hướng đi 2: Phát triển trở thành những người làm dịch vụ Quản trị nhân sự. Chúng ta có lộ trình như sau: Đầu tiên ta sẽ ứng tuyển vào một công ty dịch vụ Nhân sự. Lúc đầu có thể là thực tập hoặc làm nhân viên cấp thấp. Ở cấp này, các công việc khá nhàm chán nhưng nó là nên tảng cho sự phát triển về sau. Ví dụ như nhập data ứng viên, làm các thủ tục hành chính. Quan trọng hơn đó là học nghề. Sau một thời gian với những công việc phía sau, chúng ta sẽ bắt đầu lên cấp chuyên viên. Lên cấp là lúc chúng ta có thể vác súng ống ra chiến trường. Với sự nỗ lực, ở cấp tiếp theo chúng ta sẽ là chuyên viên tư vấn cao cấp. Bậc thang sau là Trưởng bộ phận dịch vụ hoặc Trưởng một dự án tư vấn nào đó. Đến bậc này thì chúng ta đã là siêu sao và hoàn toàn có thể rẽ 2 hướng: 1, Tổng giám đốc của công ty hoặc 2, Chuyên gia tư vấn độc lập về Quản trị nhân sự.
- Lưu ý: Cả 2 hướng ở trên đều có thể chọn 1 trong 2 đường (leo chức danh cao hoặc làm chuyên môn sâu). Mỗi đi có hướng hay riêng của nó. Và chúng ta hoàn toàn có thể nhảy từ hướng 1 sang hướng 2 và ngược lại.

Bạn có muốn xem trên file excel? Vui lòng download tại đây.
Link download: Lo trinh pha trien nghe Quan tri nhan su.xls

Khi xem bài hoặc file, bạn sẽ thấy các khóa cần học trên con đường phát triển nghề của mình.

6. Trong trường hợp có duyên, nếu năm 4 hoặc mới ra trường mà bạn đã có cơ hội (hoặc cố tìm kiếm cơ hội) được làm trái ngành QTNS thì bạn tham khảo bài viết này: "Mới chuyển ngang sang vị trí nhân sự (Hr) nên bắt đầu từ đâu ?". Đây là 6 công việc, 6 bước bạn cần làm để nắm bắt và có thể chuyển ngang sang vị trí Nhân sự một cách tốt nhất:
- 1. Tìm hiểu 1 cách tổng thể về Nhân sự
- 2. Trang bị cho mình công cụ làm việc
- 3. Tìm hiểu nội tình công ty
- 4. Triển khai công việc
- 5. Tham gia 1 vài khóa học hỗ trợ
- 6. Kết nối cộng đồng

Do là sinh viên nên tài chính sẽ hạn hẹp. Tôi khuyên các bạn nên tiếp cận như tôi vừa viết. Sau này có nhiều tiền thì tham gia các khóa học chuyên sâu hơn. Hi vọng tôi sẽ có duyên với bạn trên con đường nghề.

Nguyễn Hùng Cường (kinhcan24)
Tư vấn xây dựng hệ thống QTNS bài bản