Những yếu tố không thể thiếu trong bản đồ chiến lược (BSC)

Trong môi trường kinh doanh đầy biến động và cạnh tranh như hiện nay, việc xây dựng và triển khai một chiến lược hiệu quả là yếu tố then chốt để doanh nghiệp đạt được thành công bền vững. Tuy nhiên, việc chuyển đổi những ý tưởng chiến lược trừu tượng thành hành động cụ thể và đo lường được không phải là điều dễ dàng. Đó là lý do tại sao Bản đồ Chiến lược ra đời như một công cụ hỗ trợ đắc lực cho các nhà quản lý và lãnh đạo.

Trong bài viết này, cùng Blognhansu tìm hiểu về bản đồ chiến lược trong BSC nhé.

Bản đồ chiến lược là gì?

Bản đồ chiến lược (Strategy Map) là một công cụ trực quan hóa chiến lược kinh doanh, được thiết kế để giúp tổ chức xác định và triển khai các mục tiêu chiến lược của mình một cách cụ thể, logic và có sự liên kết chặt chẽ giữa các yếu tố quan trọng. Bản đồ chiến lược không chỉ là một biểu đồ minh họa, mà còn là một công cụ quản lý chiến lược, giúp tổ chức truyền tải tầm nhìn và sứ mệnh của mình thành các mục tiêu đo lường được và có thể hành động.

Bản đồ chiến lược được phát triển dựa trên mô hình Thẻ điểm cân bằng (Balanced Scorecard) do Robert Kaplan và David Norton đề xuất. Nó thường bao gồm 4 viễn cảnh chính:

Viễn cảnh tài chính: Đánh giá các mục tiêu tài chính cần đạt được, như tăng doanh thu, giảm chi phí hoặc tối ưu hóa lợi nhuận.
Viễn cảnh khách hàng: Xác định giá trị mà tổ chức mang lại cho khách hàng để đạt được thành công dài hạn.
Viễn cảnh quy trình nội bộ: Tập trung vào các quy trình nội bộ cần tối ưu hóa để đáp ứng nhu cầu khách hàng và đạt được mục tiêu tài chính.
Viễn cảnh học hỏi và phát triển: Xác định các yếu tố về nhân lực, công nghệ và văn hóa tổ chức cần được cải thiện để hỗ trợ các mục tiêu chiến lược.

Bản đồ chiến lược giúp tổ chức nhìn rõ mối quan hệ nguyên nhân - kết quả giữa các mục tiêu trong từng viễn cảnh, từ đó xây dựng các kế hoạch hành động cụ thể để đạt được các mục tiêu đề ra.

Những yếu tố cần có trong Bản đồ chiến lược

Một bản đồ chiến lược hiệu quả cần có các yếu tố sau đây:

1. Sứ mệnh và tầm nhìn của tổ chức

Mọi chiến lược đều bắt đầu từ việc xác định rõ sứ mệnh (mission) và tầm nhìn (vision) của tổ chức.

Sứ mệnh trả lời câu hỏi: Tổ chức tồn tại để làm gì?
Tầm nhìn trả lời câu hỏi: Tổ chức muốn trở thành gì trong tương lai?

Sứ mệnh và tầm nhìn là kim chỉ nam định hướng cho mọi hoạt động chiến lược của tổ chức, giúp đảm bảo rằng mọi mục tiêu được thiết lập đều phù hợp với giá trị cốt lõi và mục tiêu dài hạn.

2. Các mục tiêu chiến lược rõ ràng

Một bản đồ chiến lược cần có các mục tiêu chiến lược rõ ràng, cụ thể và có thể đo lường được. Các mục tiêu này cần được sắp xếp theo thứ tự ưu tiên và phân bổ vào 4 viễn cảnh chính: tài chính, khách hàng, quy trình nội bộ, và học hỏi - phát triển.

Ví dụ:

Tài chính: Tăng doanh thu 15% trong năm tới.
Khách hàng: Cải thiện mức độ hài lòng của khách hàng lên 90%.
Quy trình nội bộ: Giảm thời gian xử lý đơn hàng xuống còn 24 giờ.
Học hỏi và phát triển: Đào tạo 80% nhân viên về kỹ năng sử dụng công nghệ mới.

3. Liên kết nguyên nhân - kết quả

Một yếu tố quan trọng trong bản đồ chiến lược là các mối liên kết nguyên nhân - kết quả giữa các mục tiêu. Mỗi mục tiêu trong viễn cảnh học hỏi và phát triển sẽ hỗ trợ các mục tiêu ở viễn cảnh quy trình nội bộ. Tương tự, các mục tiêu trong viễn cảnh quy trình nội bộ sẽ dẫn đến kết quả tích cực trong viễn cảnh khách hàng và tài chính.

Ví dụ:

Học hỏi và phát triển: Đào tạo nhân viên →
Quy trình nội bộ: Tăng hiệu quả sản xuất →
Khách hàng: Cải thiện chất lượng sản phẩm →
Tài chính: Tăng doanh thu từ khách hàng trung thành.

4. Tính cân bằng giữa các viễn cảnh

Bản đồ chiến lược cần đảm bảo tính cân bằng giữa các viễn cảnh. Một tổ chức không thể chỉ tập trung vào mục tiêu tài chính mà bỏ qua sự hài lòng của khách hàng hoặc khả năng cải thiện nội bộ. Tính cân bằng này giúp tổ chức phát triển bền vững, tránh việc ưu tiên quá mức vào một khía cạnh mà bỏ qua các yếu tố khác.

5. Sự tham gia của các bên liên quan

Một bản đồ chiến lược hiệu quả không thể thiếu sự tham gia của các bên liên quan, bao gồm ban lãnh đạo, nhân viên, đối tác và thậm chí cả khách hàng. Điều này đảm bảo rằng mọi người trong tổ chức đều hiểu rõ vai trò của mình trong việc thực hiện chiến lược và cảm thấy có trách nhiệm với kết quả đạt được.

6. Các chỉ số đo lường hiệu quả (KPIs)

Mỗi mục tiêu chiến lược cần đi kèm với các chỉ số đo lường hiệu quả (Key Performance Indicators - KPIs) để đánh giá mức độ hoàn thành.

Ví dụ:

Tài chính: Tăng trưởng doanh thu (%), lợi nhuận ròng.
Khách hàng: Điểm hài lòng khách hàng (CSAT), tỷ lệ giữ chân khách hàng.
Quy trình nội bộ: Thời gian hoàn thành quy trình, tỷ lệ lỗi sản phẩm.
Học hỏi và phát triển: Số giờ đào tạo nhân viên, tỷ lệ áp dụng công nghệ mới.

7. Kế hoạch hành động cụ thể

Ngoài việc thiết lập các mục tiêu và chỉ số, bản đồ chiến lược cần bao gồm kế hoạch hành động cụ thể để đạt được mục tiêu. Kế hoạch này cần xác định rõ các nguồn lực cần thiết, thời gian thực hiện, và trách nhiệm của từng cá nhân hoặc phòng ban.

8. Khả năng linh hoạt và thích nghi

Bản đồ chiến lược cần được xây dựng với tính linh hoạt để có thể điều chỉnh khi môi trường kinh doanh thay đổi. Điều này giúp tổ chức luôn giữ được sự cạnh tranh và phù hợp với bối cảnh mới.

Lợi ích của bản đồ chiến lược

Tăng cường sự hiểu biết và cam kết: Giúp nhân viên và các bên liên quan hiểu rõ mục tiêu và cách họ đóng góp vào thành công của tổ chức.
Cải thiện khả năng ra quyết định: Bằng cách liên kết các mục tiêu với kết quả mong muốn, tổ chức có thể đưa ra các quyết định phù hợp và hiệu quả hơn.
Tăng cường sự minh bạch: Giúp tổ chức dễ dàng theo dõi tiến độ và hiệu quả của các chiến lược đã triển khai.
Tạo động lực cho nhân viên: Nhân viên có thể thấy rõ mối liên kết giữa công việc hàng ngày và mục tiêu chiến lược của tổ chức, từ đó cảm thấy có động lực hơn.

Lời kết

Bản đồ chiến lược là một công cụ không thể thiếu trong quản lý chiến lược hiện đại. Nó không chỉ giúp tổ chức xác định rõ ràng các mục tiêu mà còn hỗ trợ xây dựng các kế hoạch hành động hiệu quả và logic. Việc áp dụng bản đồ chiến lược một cách bài bản sẽ giúp tổ chức cải thiện hiệu suất, tăng cường tính cạnh tranh và đạt được sự phát triển bền vững trong môi trường kinh doanh ngày càng biến động.

quynhnt.kc24