Nguồn ngốc của thuật ngữ Tuyển – Dạy – Dùng – Giữ – Thải trong Quản trị Nhân sự

Hôm nay đc một bạn chia sẻ cho bức ảnh (ảnh trên) và bảo giống tranh mình vẽ (ảnh dưới). Bạn hỏi mình thấy thế nào? Cảm nghĩ của mình là ngạc nhiên và vui.

Vì nếu để ý, chúng ta sẽ thấy có nhiều người theo xu hướng nâng cấp các thuật ngữ trong Quản trị nhân sự càng ngày càng khó hiểu như talent..., total..., Hrbp... Nói chung nghe xong rất vướng. Cảm giác Tây và hàn lâm. Việc sử dụng các thuật ngữ này làm cho nhiều người choáng ngợp. Mình cũng vậy khi còn trẻ nghề.

Tuy nhiên, càng trưởng thành và tiếp xúc nhiều, mình càng nhận thấy mong muốn đơn giản hoá các thuật ngữ QTNS. Phải nói sao cho mọi người cùng hiểu và hợp với văn hoá Việt. Rồi tiếp nữa là cách thức dùng chữ ở xu hướng Tây phía trên dẫn tới việc các thuật ngữ không liên kết với nhau. Chính vì vậy mình mới nghĩ ra: Tuyển - Dạy - Dùng - Giữ - Thải.

Ban đầu thuật ngữ chỉ là Tuyển - Dùng - Giữ. Sau đó, với kiến thức QTNS mình thấy nó chưa bao quát hết được nên thêm chữa Dạy thành Tuyển Dạy Dùng Giữ. Có 4 chữ rồi nhưng vẫn thấy thiếu nên thêm chữ Thải. Vậy là đủ 5 chữ bao quát vòng đời nhân viên trong tổ chức.

Đủ 5 chữ xong, việc tiếp theo là chọn chữ để thay. Tiêu chí bao gồm:
- Từ thay có bao quát hết được các công việc QTNS?
- Có đủ 5 năm dấu tiếng Việt?
- Từ thể hiện đc ngũ hành?
- Từ nghe vần, dễ liên tưởng và dễ nhớ?
- 5 chữ phải thành vòng tròn?

Chọn đi chọn lại thì thấy 2 từ Dạy và Thải có vẻ khó lọt tai. Nhưng xét cho cùng thì 2 từ này vẫn là những từ đạt tiêu chí nhất. Ví dụ: Thải được lấy trong từ Sa Thải. Khi dùng từ này, nó vừa bao quát các hoạt động cuối cùng của QTNS vừa liên tưởng đến luật và xử lý mối quan hệ lao động. Chứ dùng từ Dừng hay Tiễn thì sự liên tưởng của nó không mạnh. Hơn nữa nó dấu huyền của Dừng, ngã của Tiễn tạo cảm giác không vòng tròn như Thải. Mở đầu bằng một dấu hỏi và kết thúc bằng một dấu hỏi.

Và giờ, dường như xu hướng đơn giản hoá QTNS đang được giới chuyên gia chấp nhận. Ngày càng nhiều ng dùng và biến tấu nó. Dùng là đúng sách vì như thế CEO mới hiểu, người ngoại đạo mới dễ lọt tai. Chứ cứa total reward, Hrbp... thì chắc chỉ ng trong giới tự sướng.

Tuyển Dạy Dùng Giữ Thải được phổ cập trong dự án đào tạo cộng đồng phi lợi nhuận Giải mã Nghề nhân sự (http://hrshare.edu.vn/giaima) nha quý dzị!

Nguyễn Hùng Cường (mr Kinhcan24)